| FORDİZM | POST-FORDİZM |
| Standart Ürünlerin Kitlesel Üretimi | Daha Fazla Çeşit, Az Miktarda Üretim |
| Üretim “Arz” Yönlendirmeli | Üretim “Talep” Yönlendirmeli |
| İstikrarlı ve Güvenceli İstihdam Modeli | Esnek ve Güvencesiz İstihdam |
| İşçiler Basit ve Sıradan İşler Yapmakta | İşçiler Birden Fazla İş Yerine Getirmekte |
| İş Gücü Teknik ve Hiyerarşik Kontrol Edilir | Oto-Kontrol Mekanizması Mevcuttur |
| Yarı Vasıflı veya Vasıfsız İş Gücü (Homojen) | Heterojen İş Gücü, Çeşitlendirilmiş Çalışma İlişkisi |
Fordizm ve Post Fordizm Karşılaştırması
Fordizm ve Post Fordizm Karşılaştırması incelendiğinde, fordizmin sabit hiyerarşik bir örgüt yapısı vardır. Tek tip üretim yapan makineler ile kadrolu güvenceli istihdam modeli bulunmaktadır. Fordizm ile İşçilere yüksek ücretler tanınmıştır. Amaç, işçilerin ürettiklerini satın almasını sağlayarak, yüksek ücret ödenen işçilerin tüketime dahil olmasıdır. Hatta işçilerin ailevi yaşantılarına kadar ilgilenilmiştir. Ancak firmaların kar oranlarının düşmesine sebep olmuş ve fordist dönemin sonu bu şekilde başlamıştır.
Daha sonra post fordizim ile vasıflı, teknik bilgisi bulunan ve değişen şartlara uyum sağlayan örgütlenmeye gidilmiştir. Bunun sorumluluğu da merkezi hiyerarşik bir yapıya değil, rollerin dağıtıldığı yapıya devredilmiştir. Adem-i Merkeziyetçilik benimsenmiştir.
Neo-Schumpeterci yaklaşımın Fordist dönemi dördüncü kontratiev dalgası olarak tanımladığı belirtilmektedir. Schumpetere baktığımızda, Teknolojik gelişmeler ile firmalar arası rekabetçi üstünlüğün artmasını “yaratıcı Yıkım” olarak tanımladığı bir kavramı vardır. Fordizmin dördüncü dönemde bulunması da kontratiev dalgasına göre elektro-mekanik teknolojiler, kitlesel tüketim ve Petro kimya çağını işaret etmektedir. Fordizm de oligopol rekabet güçlenmiştir ve artık doyum noktasına ulaşmıştır. Yani tüketenin çok ama üretenin az olduğu bir dönem haline gelmiştir.
Bu nedenle kar artırmanın yolu olarak öncelikle ücretleri düşürme çalışmasına gidilmiş ve ücretlerin esnek olması savunulmuştur. Fordizm de işçiyi, aileyi destekleyen, refah yaşamı savunan ücret anlayışı varken, post fordizm rekabetin kaynağı olarak ücretlendirmeyi savunmuştur.
Fordizm ve Post Fordizm Karşılaştırması; Post Fordizm ve Kamu Yönetimine Etkisi
Klasik kamu yönetiminin bürokratik ve hiyerarşik yapısı, post fordist dönemin hakim olmasıyla esnek yapıya dönüşmüştür. Bu model kamu yönetimine özelleştirme, devletin karar alanını azaltma örnekleriyle görülmüştür. Yerel temelli büyüme esas alınarak, serbest ticaret desteklenmiş ve ekonomik girişim önündeki engeller kaldırılmaya çalışılmıştır. Özelleştirme ile devlete yük olan kurumların devlete vergi yoluyla gelir sağlayan kurumlara dönüştürülmesi hedeflenmiştir. Fordizmde görünen güçlü sendikacılık, post fordizmde etkisizleştirilmiştir. Özelleştirmelerle, sendikacılığın gücünü kırılmış, devletten beklentiler azalmış ve ücret maliyetlerinde de azalma sağlanmıştır.
Post fordizmin kamudaki en önemli etkisi yerelleşmenin güçlendirilmesidir. Taşeronlaşma uygulamaları artmıştır. Taşeronlaşma ile hizmetlerin maliyetinin düşürülmesi, kamudaki istihdam esnetilmesi, hizmetin uzman işletmelerden temin edilerek hizmetin etkinliği artırılması amaçlanmıştır.
Kıdeme dayalı ücret sisteminin kaldırılarak sözleşmeli çalışanın artırılması, performansa dayalı ücret gibi sistemler amaçlanmıştır.
Fordizm ve Post Fordizm Karşılaştırması kısaca ele alınmıştır. Okuduğunuz için teşekkürler.
